Wszystkie komórki w ludzkim ciele mają takie samo DNA, a jednak tworzą bardzo różne tkanki. Jak to możliwe? Jeśli ciekawi Was odpowiedź na to pytanie, to jesteście we właściwym miejscu!
Terminy wywodzące się z języka nauki niekiedy robią zawrotną karierę w mediach. Pomiędzy naukowcami, którzy też często mają na sumieniu wyolbrzymianie znaczenia swoich badań, a poszukującymi sensacji dziennikarzami, pojęcia naukowe często jednak zmieniają lub całkowicie tracą swoje pierwotne znaczenie. Korzystają na tym liczni szarlatani, zawsze chętnie podbudowujący swoje wątpliwe teorie naukowo brzmiącymi terminami. Czy warto wierzyć we wszystko, o czym piszą żądne sensacji media?
Stres jest nazywany chorobą XXI wieku. Doświadczamy go na wielu płaszczyznach naszego życia. Potocznie mówimy, że „zjadają nas nerwy”. Bez wątpienia czynniki stresowe odciskają piętno nie tylko na naszej psychice, ale również na ciele. Niektóre odwracalne zmiany mogą nawet rzutować na ekspresję poszczególnych genów. Jakie mechanizmy są za to odpowiedzialne? I czy można odziedziczyć traumę?
Niby wszystkie nasze komórki mają takie samo DNA, a jednak pełnią zupełnie inne funkcje, inaczej też wyglądają. Motyl, gąsienica czy poczwarka to wciąż ten sam owad, z tym samym materiałem genetycznym w komórkach. Jak to możliwe? To wszystko sprawka mechanizmów epigenetycznych, które potrafią wykorzystać sekwencję DNA na tysiące różnych sposobów, stosując zmienne wzorce ekspresji genów.
Co pewien czas w prasie, radiu czy telewizji dają się słyszeć głosy na temat rzekomego dziedziczenia doświadczeń z przeszłości – dziecko miałoby dziedziczyć traumy po rodzicach, dziadkach, a nawet jakichś bardzo odległych praprzodkach. Jako przykład koronny podawane są tutaj okropieństwa Holocaustu czy Wołynia. Ile w tym prawdy?
Pokaż mi swoje DNA, a odgadnę ile masz lat! Nie dzięki czarom, ale dzięki wynalazkowi Steve'a Horvatha - zegarowi epigenetycznemu. Jak on działa? Czy nasze DNA może rdzewieć? Jak przedłużyć ludzkie życie? I co ma do tego sumeryjski król?
Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że chorobę genetyczną wywołuje mutacja. Może to być delecja, insercja lub inny rodzaj błędu. Ale to nie wyczerpuje możliwości. Istnieją choroby, których wystąpienie nie zależy tylko i wyłącznie od zmian w informacji genetycznej, ale także od tego, czy pewne geny pochodzą od rodzica konkretnej płci. Zabrzmiało skomplikowanie?
Czy zastanawialiście się kiedykolwiek, dlaczego komórki tworzące tkanki w naszym organizmie różnią się od siebie? A może wiecie, dlaczego pomiędzy bliźniakami jednojajowymi, pomimo tego samego zestawu DNA, występują różnice? Albo chcielibyście wiedzieć, jak wpływa na Was środowisko, w którym żyjecie?
Epigenetyka to część genetyki zajmująca się badaniem ekspresji genów, która nie zachodzą poprzez zmiany w DNA. Zapis w DNA nie ulega zmienie. Ekspresja genu może zostać pobudzona lub wstrzymana pośrednio przez czynniki środowiskowe np. narażenie na pewne substancje chemiczne czy promieniowanie słoneczne. Jak to się ma do nowotworów?