Choroby genetyczne u psów cz. II

Katarzyna Ziaja
Katarzyna Ziaja 25 lut, 8 minut czytania

Ingerencja człowieka oraz ewolucja, sprawiły, że mamy rozliczne rasy psów. Jak dotąd nie określono, ile jest ich konkretnie, gdyż zaprzestano hodowli niektórych, z uwagi np. na małą popularność, a jej przedstawiciele po pewnym czasie wymarli, nie będąc wpisanym do ksiąg rodowodowych Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (bel. Fédération Cynologique Internationale, FCI). Aktualnie w spisach figuruje około 340 ras psów. Każda z nich jest inna i wyróżnia się określonymi cechami, w tym skłonnością do zapadania na różne choroby, jak również występowania wad wrodzonych i schorzeń genetycznych. Choroby te nie omijają również małych, słodkich piesków, które rozweselają nas swoimi psotami każdego dnia.

Obraz zawierający pies, brązowy, patrzenie, siedzi Opis wygenerowany automatycznie

Fot. Pixabay

Shih-tzu

To zabawny, krzepki, bogato owłosiony pies, przeznaczony do towarzystwa. Wyróżnia się swoistymi psimi manierami i inteligencją. Jako piesek salonowy, musi pięknie wyglądać. Wymaga dokładnego wyczesywania. Nie bez znaczenia jest także fryzura: wiązanie kucyka odsłania wesołe oczy psiaka, jak również poprawia mu pole widzenia. Shih-tzu doczekały się nawet własnej linii kosmetyków do włosów, z uwagi na swoją popularność i potrzebę wykonywania rzetelnej higieny.

Obraz zawierający pies, małe, wewnątrz, siedzi Opis wygenerowany automatycznie

Coco i Chester – szyk sam w sobie. Wesoła para shih-tzu na których punkcie można oszaleć. Mają problem z dwurzędowymi rzęsami, ale dzięki fachowej higienie oczu sprawowanej przez ich „psią mamę” mają się dobrze.

Główne problemy zdrowotne tej rasy obejmują wrodzone wady oczu, jak dwurzędowość rzęs, wypadanie gruczołu trzeciej powieki, niedrożność kanalików nosowo-łzowych (spowodowana brachycefalią), wypadanie gałki ocznej (również z powodu spłaszczenia pyska) np. podczas zabawy [1]. Ponadto występuje też zwiększone ryzyko rozszczepu podniebienia, przerostu odźwiernika, utworzenia się zatoki skórzastej jako wady cewy nerwowej [2]. Z powodu zespołu brachycefalicznego (spłaszczony pyszczek), oprócz problemów ocznych i wad podniebienia, obserwuje się jeszcze wady nozdrzy (np. zwężenie nozdrzy przednich) i krtani (wady chrząstek krtaniowych), które doprowadzają do zaburzeń oddychania i chrapania [3].

Obraz zawierający pies, trawa, małe, ssak Opis wygenerowany automatycznie

Maltanase mana czyli maltańczyk

Aktualnie są bardzo popularną rasą psów wśród rodzin z dziećmi, choć niewiele osób wie, że były hodowane już w starożytnym Egipcie! Na dworach królewskich, nie tylko były ozdobą i wesołym towarzystwem, ale również żywymi termoforami dla księżniczek zamieszkujących zimne zamczyska. Maltańczyki potrzebują kontaktu z człowiekiem i tulenia się do niego. Zawsze skore do zabawy. Cierpliwe i spokojne wobec dzieci.

Lulka – ze swoim kumplem, a właściwie kocim bratem Marcelem, który służy jej za termofor. Jest zdrową przedstawicielką rasy Maltanese mana.

 

Maltańczyki z powodu swojej filigranowej budowy są podatne na różnego typu urazy, w tym złamania kości kończyn. Wady wrodzone obejmują tzw. zespolenie wrotno-oboczne w unaczynieniu wątroby, postępujący zanik siatkówki, który doprowadza do ślepoty, hipoglikemię u szczeniąt, dziedziczny zespół drżenia białych psów (ang. White Shaker Dog Syndrome, WSDS) polegający na występowaniu drżeń jednej części lub całego ciała psa. Ponadto częściej stwierdza się u nich niestabilną tchawicę, kichanie wsteczne oraz alergie pokarmowe i alergie wziewne [4][5].

Ta sama Lulka, tym razem ze współlokatorem Tofikiem – Yorkshire terierem.

I tu również: Lulka z Tofikiem.

Yorkshire terier

Yorki to żywiołowe i szczekliwe pieski, jak na teriery przystało. Dawniej pracowały jako pogromcy myszy i szczurów. Drzemie w nich zatem zmysł łowiecki. Są skore do zabawy i przywiązują się do właściciela. Łatwo uczą się nowych sztuczek, a ich szkolenie powinno być konsekwentne, ale nie męczące.

Tofik – york cieszący się dobrym zdrowiem mimo szacownego wieku.

Kompan Lulki i jej przewodnik.

 

Niestety nierzadko zdarza się, że yorki są obarczone różnymi wadami wrodzonymi. Zaliczamy do nich: zapadanie się tchawicy, wodogłowie, zwichnięcie rzepki, podwichnięcie szczytowo-obrotowe które może doprowadzić do bólu szyi i porażenia czterokończynowego [6], zespolenie wrotno-oboczne w unaczynieniu wątroby sprzyjające encefalopatii wątrobowej [7], a także niezstąpienie jąder u osobników męskich (wnętrostwo)[8].

Opisywana też była dziedziczna dysplazja siatkówki [9]. Ponadto, w porównaniu z innymi rasami Yorkshire teriery są bardziej narażone na występowanie alakrimi, czyli braku wydzielania łez [10]. Może u nich też wystąpić dwurzędowość rzęs, doprowadzająca do nadmiernego łzawienia, zaciskania powiek czy owrzodzenia rogówki. Leczenie jest zachowawcze i operacyjne [11].

Ponadto znane są przypadki zespołu Legga-Calvé-Perthesa u Yorkshire terierów, którego skutkiem jest zwyrodnienie górnej części kości udowej, co wymaga operacji ortopedycznej. Po zabiegu kończyna będzie jednak nieco krótsza [12].

Tofik z Lulką – never ending story…

 

Podczas rozrodu obserwuje się tendencję do poczęcia jednego szczeniaka, co skutkuje trudnościami w naturalnej indukcji porodu (zespół jednego szczeniaka). Wówczas ciąża rozwiązywana jest poprzez ciecie cesarskie [13].

Należy wspomnieć, że yorki mogą też zmagać się z martwiczym zapaleniem mózgu Yorkshire terierów (ang. necrotising encephalitis in the Yorkshire terrier, NEYT). Patologiczne zmiany obejmują wówczas istotę białą mózgu oraz pień mózgu [14]. Objawami wskazującymi na tą chorobę są m.in. zaburzenia ruchowe, jak kulawizna, zataczanie się psa oraz upadki [15].

 

Gryfonik brukselski

Podobnie jak yorki, gryfoniki brukselskie były wykorzystywane do unicestwiania myszy i szczurów w stajniach przygospodarczych. Nie są popularną rasą w naszym kraju, ale można się na nie sporadycznie natknąć. Gryfonik wygląda jak owłosiona miniaturka maszkarona. Mimo to jest wesołym i przyjaznym pieskiem, skorym do zabawy. Potrzebuje częstego kontaktu z człowiekiem.

 

Gryfonik brukselski pewnej Pani Psycholog od chorób rzadkich…

 

Gryfonik brukselski uznawany jest za jedną z ras o niskim ryzyku wystąpienia wad wrodzonych i chorób genetycznych. Z uwagi na spłaszczony pysk, u niektórych gryfoników pojawia się zespół oddechowy spowodowany brachycefalią oraz nietolerancja ciepła (niewystarczające chłodzenie się podczas oddychania). Ponadto odnotowano u nich przypadki dziedzicznych chorób oczu jak np. zaćma i postępującą atrofię siatkówki. Nieznacznie częściej niż u innych ras stwierdza się u gryfoników malformację Chiari-podobną, a także jamistość rdzenia kręgowego. Sporadycznie u przedstawicieli tej rasy pojawiała się dystrofia rogówki oraz dysplazja stawów biodrowych (mogą być one dziedziczone) [16].

Pappillon

Nazwa tej rasy wywodzi się od francuskiego słowa pappillon, co oznacza motyl. Do motyla porównuje się uszy psiaka, które owłosione zwiewnym, falowanym włosiem przypominają skrzydła owada. Pappillony są energicznymi i wesołymi psami. Nie znoszą samotności. Potrafią się „obrazić” gdy nie są w centrum uwagi. Zalicza się je do grupy potocznie zwanych „psów zaczepno-obronnych”: pies zaczepia, właściciel broni. Ich ofiarami padają nawet duże psy… Na ogół jednak pappillony są posłusznymi, mądrymi psami, ale wymagają konsekwentnego szkolenia.

 

Obraz zawierający pies, ssak, wewnątrz, małe Opis wygenerowany automatycznie

Pappilon, Fot. Pixabay

Oprócz tzw. wad kosmetycznych, jakimi są dysplazja mieszkowa czarnych włosów oraz łysienie wzorzyste, u pappillonów sporadycznie notuje się głuchotę wrodzoną oraz zwichnięcie rzepki i chorobę von Willebranda [17]. Występuje też postępujący zanik siatkówki, zaćma i zapadanie tchawicy [18].

Chihuahua

Jest uznawany za najmniejszego psa świata. Swoją drobną budowę ciała kompensuje szczekliwością, dominacją i energią do zabawy. Chihuahua przywiązuje się do swojego właściciela i bywa zazdrosny o niego. Nie lubi samotności. Za to jest w siódmym niebie, gdy znajduje się w centrum uwagi. „Pieskie życie”, upływające błogo na zabawach, to szczególne upodobanie chihuahua.

Obraz zawierający pies, siedzi, stół, małe Opis wygenerowany automatycznie

Chihuahua, Fot. Pixabay

Wady wrodzone u psów chihuahua wynikają z ich miniaturowych rozmiarów. Główne wady rozwojowe obejmują wodogłowie [19], podwichnięcie obrotowo-szczytowe, wrodzone zwichnięcie łokcia, a także zapadanie tchawicy. Obserwuje się także wady oczu jak np. uwarunkowana genetycznie dystrofia rogówki oraz zwichnięcie rzepki [20]. Może też dojść do zwichnięcia soczewki oka. U samców niekiedy stwierdza się wnętrostwo, czyli niezstąpienie jąder do worka mosznowego. Z kolei u samic istnieje ryzyko wystąpienia zespołu jednego szczenięcia w razie ciąży [21]. Jak wspomniano wcześniej, taki stan utrudnia akcję porodową i jest wskazaniem do cięcia cesarskiego.

Jednym z najmniejszych przedstawicieli tej rasy był piesek o imieniu Toudi. Ważył około 1000 gramów! Spokojnie mógł schować się za średnim jabłkiem, a poprzez swoje umaszczenie idealnie się kamuflował z panelami na podłodze. Właściciele musieli go dobrze chronić przed urazami niezamierzonymi. Toudi już jakiś czas temu pobiegł za Tęczowy Most…

Buldożek francuski i mops

Te dwie rasy były już opisywane w poprzedniej części. Jednak dla przypomnienia, warto zaznaczyć, że choroby genetyczne i wady wrodzone występują w tych rasach bardzo często. Najistotniejszą cechą łączącą obydwie rasy jest brachycefalia (spłaszczenie pyska) oraz zespół brachycefaliczny prowadzący do zaburzeń oddychania. Buldożki francuskie mają też skłonność do wad szkieletowych obejmujących kręgosłup i kończyny. Ponadto prawie wszystkie ciąże buldożków francuskich rozwiązywane są cięciem cesarskim z powodu dystocji, czyli zaparcia płodu w kanale rodnym samicy [19][20].

 

Obraz zawierający pies, małe, wewnątrz, siedzi Opis wygenerowany automatycznie

Buldożek francuski i mops, Fot. Pixabay

Z kolei u mopsów notuje się trudności w samochłodzeniu się psa podczas oddychania przez pysk, co doprowadza do znacznego wzrostu temperatury ciała np. w sytuacjach stresowych, co zwiększa prawdopodobieństwo ich zgonu [21]. Rasa ta jest również obarczona ryzykiem wystąpienia martwiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (ang. necrotizing meningoencephalitis, NME, Pug dog encephalitis, PDE), która ma podłoże genetyczne i immunologiczne [22].

***

Więcej o buldożkach francuskich i mopsach:

Choroby genetyczne u psów – część I

***

Dziękuję koleżankom pielęgniarkom anestezjologicznym za udostępnienie zdjęć swoich psich pupili!

Bibliografia

 

  1. Christmas RE. Common ocular problems of Shin Tzu dogs. Can Vet J. 1992;33(6):390-393.
  2. Sałek J. Shih-tzu: charakter, pielęgnacja i najczęstsze choroby Shih tzu: https://cowsierscipiszczy.pl/shih-tzu/ Dostęp z dn. 15.09.2020
  3. Universities Federation for Animal Welfarehttps://www.ufaw.org.uk/dogs/shih-tzu-brachycephalic-airway-obstruction-syndrome Dostęp z dn. 15.09.2020
  4. Maltese Health: https://www.petmaltese.com/maltese-health Dostęp z dn. 15.09.2020
  5. Cebulska K. Maltańczyk – jakie ma usposobienie i na co chorują maltańczyki? https://cowsierscipiszczy.pl/maltanczyk/ Dostęp z dn. 15.09.2020
  6. Linville, Robert L. (6 March 2006). “Breed Predisposition to Disease and Congenital Conditions”. Dr. Bob’s All Creatures Site. Retrieved 13 March 2007.

 

  1. “Portosystemic Shunt”. Genetic Welfare Problems of Companion Animals. ufaw.org.uk: Universities Federation for Animal Welfare. Archived from the original on 11 February 2015. Retrieved 10 February 2015.
  2. Ryan Llera, BSc, DVM; Robin Downing, DVM, CVPP, CCRP, DAAPM, Ernest Ward, DVM: https://vcahospitals.com/know-your-pet/retained-testicle-cryptorchidism-in-dogs
  3. Stades FC. Hereditary retinal dysplasia (RD) in a family of Yorkshire terriers. Tijdschr Diergeneeskd. 1978 Oct 15;103(20):1087-90. PMID: 705749.
  4. Westermeyer HD, Ward DA, Abrams K. Breed predisposition to congenital alacrima in dogs. Vet Ophthalmol. 2009 Jan-Feb;12(1):1-5. doi: 10.1111/j.1463-5224.2009.00665.x. PMID: 19152591.
  5. Yorkshire Terrier Distichiasis https://www.ufaw.org.uk/dogs/yorkshire-terrier-distichiasis Dostęp z dn. 15.09.2020
  6. Degner, Danial (2004). “Femoral Head and Neck Excision”. Vet Surgery Central Inc. Retrieved 4 March 2007.
  7. Domasławska A, Jurczak A, Janowski T. A one-foetus pregnancy monitored by ultrasonography and progesterone blood levels in a German Shepherd bitch: a case report. Veterinarni Medicina, 56, 2011 (1): 55–57
  8. Ciechańska, Justyna & Kruszyński, Wojciech & Giza, Elżbieta & Kozyra, Katarzyna. (2014). Pies jako model zwierzęcy dla chorób genetycznych człowieka. Dokonania młodych naukowców. 4. 241-242
  9. Kuwamura, M & Adachi, T & Yamate, J & Kotani, T & Ohashi, F & Summers, Brian. (2002). Necrotising encephalitis in the Yorkshire Terrier. The Journal of small animal practice. 43. 459-63. 10.1111/j.1748-5827.2002.tb00014.x.
  10. Brussels griffon.CIDD Database: https://cidd.discoveryspace.ca/breed/brussels-griffon.html Dostęp z dn. 18.09.2020
  11. Pappillon CIDD Database: https://cidd.discoveryspace.ca/breed/papillon.html Dostęp z dn. 18.09.2020
  12. Miłosz M. Pappillon – charakter i choroby https://cowsierscipiszczy.pl/papillon/ Dostęp z dn. 18.09.2020

 

  1. “Hydrocephalus”. Genetic Welfare Problems of Companion Animals. ufaw.org.uk: Universities Federation for Animal Welfare. Archived from the original on April 10, 2013. Retrieved February 10, 2015.
  2. Patella luxation in chihuahua: https://chihuahuaclubofamerica.org/health-committee-mission/patella-luxation/ Dostęp z dn. 18.09.2020
  3. Sałek J. Chihuahua: https://cowsierscipiszczy.pl/chihuahua/ Dostęp z dn. 28.09.2020
  4. O’Neill DG, Baral L, Church DB, Brodbelt DC, Packer RMA. Demography and disorders of the French Bulldog population under primary veterinary care in the UK in 2013. Canine Genet Epidemiol. 2018;5:3. Published 2018 May 3. doi:10.1186/s40575-018-0057-9
  5. Gough A, Thomas A. Breed predispositions to disease in dogs and cats. 2. Wiley-Blackwell: Chicester, West Sussex; 2010
  6. Informacje o zakazie przewożenia buldogów transportem lotniczym: https://www.nytimes.com/2011/10/07/nyregion/banned-by-many-airlines-these-bulldogs-fly-private.html?pagewanted=all&_r=0 Dostęp z dn. 23.08.2020 r.
  7. Greer KA, Wong AK, Liu H, et al. Necrotizing meningoencephalitis of Pug dogs associates with dog leukocyte antigen class II and resembles acute variant forms of multiple sclerosis. Tissue Antigens. 2010;76(2):110-118. doi:10.1111/j.1399-0039.2010.01484.x

 

Podziel się: